Krzysztof OSUCH, SJ – Szukać i znajdować Boga we wszystkim

Ojciec Henri de Lubac SJ w swoich rozważaniach o dwudziestowiecznym ateizmie poddaje trafnej krytyce prymitywną niewiarę. Trafnie zauważa, że ludzie są w niewiarę wciągani jakby bezwiednie. Nie daje się ludziom szansy, by mogli się zastanowić i dokonać świadomego wyboru. „Jak zaraźliwy paraliż, niemoc myślowa zalała na pewien czas umysły ludzi przeciętnych” – stwierdza mocno późniejszy Kardynał. 

Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. Inni więc uczniowie mówili do niego: Widzieliśmy Pana! Ale on rzekł do nich: Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę. A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz /domu/ i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: Pokój wam! Następnie rzekł do Tomasza: Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż /ją/ do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym. Tomasz Mu odpowiedział: Pan mój i Bóg mój! Powiedział mu Jezus: Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli  (J 20,24-29).

Kuszeni przeciw wierze w Boga

Pan Jezus powiedział do Tomasza: nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym. Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli (J 20,24-29). Katechizm Kościoła Katolickiego mówi o wierze, że jest ona „najpierw osobowym przylgnięciem człowieka do Boga. (…) Jest … słuszne i dobre powierzyć się całkowicie Bogu i wierzyć w sposób absolutny w to, co On mówi (KKK 150). Wiara to bezcenny dar, który pozwala nam żyć w przyjaźni z Bogiem – naszym Stwórcą i najlepszym Ojcem. Tymczasem wiara wystawiona jest na wiele niebezpieczeństw. Tak było zawsze, ale czasy nowożytne i współczesność niesie tych niebezpieczeństw i zagrożeń znacznie więcej. Carlo Caretto tak scharakteryzował miniony wiek XX:

„Żyjemy wszyscy w bardzo tragicznym wieku, w którym nawet najsilniejsi ludzie są kuszeni w wierze. Jest to bowiem epoka bałwochwalstwa, lęków, udręki. Jest to epoka, w której żądza władzy i bogactwo zaciemniły zupełnie w sercu ten podstawowy nakaz Dekalogu: Będziesz miłował Pana Boga twego z całego serca twego”[1].

Wiek XXI jest nie mniej tragiczny niż miniony. Wiara w Boga jest zwalczana w sposób często inny niż dawniej, ale atak na Boga nie ustaje. Coraz bardziej panoszy się kłamstwo węża-kusiciela, które już w raju pierwsi rodzice wzięli za prawdę.

Ojciec Henri de Lubac SJ w swoich rozważaniach o dwudziestowiecznym ateizmie poddaje trafnej krytyce prymitywną niewiarę. Trafnie zauważa, że ludzie są w niewiarę wciągani jakby bezwiednie. Nie daje się ludziom szansy, by mogli się zastanowić i dokonać świadomego wyboru. „Jak zaraźliwy paraliż, niemoc myślowa zalała na pewien czas umysły ludzi przeciętnych”[2].

• Tak, to, co jest zaledwie „niemocą myślową”, powiada kard. de Lubac SJ, ukazywane jest jako „skutek nieuniknionej ewolucji inteligencji”.
• Nikt z nas – gdziekolwiek przebywa i kimkolwiek jest – nie żyje w jakimś chroniącym go inkubatorze. Świat staje się „globalną wioską”. Cały glob ziemski otacza zasadniczo ta sama atmosfera okołoziemska. Podobnie rzecz się ma z duchową atmosferą, w której zanurzeni są coraz bardziej wszyscy. Owszem, Kościół stara się tworzyć taką przestrzeń życia, która sprzyja wierze w Boga i życiu duchowemu.

Służą temu różne struktury kościelne i duchowe działania na poziomie parafii, wspólnot religijnych, ruchów, wspólnot zakonnych, ale mimo to wszyscy poddani jesteśmy zarówno dobrym jak i złym wpływom panującej kultury i cywilizacji. Wieloma kanałami komunikacyjnymi docierają do nas takie prądy myślowe i mody oraz dyktaty różnych światowych „poprawności”, które z zasady są nam obce i zagrażają naszej żywej wierze w Boga! Ich wspólną cechą jest to, że pod osłoną humanistycznych i wolnościowych haseł banalizują i wręcz prymitywizują sprawę człowieka!

• Ludzka osoba bywa konsekwentnie umniejszana! Wielu – często z ukrycia – stara się zmanipulować i zagarnąć wolność jak najszerszych kręgów społecznych. W tym celu życie ludzi bywa konsekwentnie tak programowane, by ich myślenie i aktywność koncentrowały się na stanie posiadania, podnoszeniu komfortu życia i przyjemnym używaniu dóbr doczesnych. 

Co jeszcze osłabia nas w wierze i czci Boga?

 Do dziś pamiętam stwierdzenie sprzed lat (z pewnego kongresu katechetycznego w Hiszpanii): Trzeba nauczyć się żyć z Tajemnicą.

Wielkim utrudnieniem dla naszej wiary (i dla żarliwego oddawania czci Bogu) jest dzisiaj także to, że nie (dość) jesteśmy wdrażani w sztukę życia z Tajemnicą. Zamiast spoglądać w stronę Tajemnicy z najwyższym zaciekawieniem, szacunkiem i nadzieją, to my (w pewnych znaczących prądach myślowych) próbujemy dokonać zamachu na nią! Typ filozofii, a raczej ideologie leżące u podstaw systemów kształcenia i wychowania często upośledzają wrażliwość ludzi na Tajemnicę, na Boską Tajemnicę.

• Niestety, od kilku już wieków oddziałują na nas takie prądy myślowe, które usiłują wyeliminować wymiar Tajemnicy z ludzkich myśli i dążeń.

Docenianie rozumu i używanie go do rozumienia Rzeczywistości, w której Bóg nas usadowił, to rzecz bardzo dobra. Złe jest takie mniemanie i nastawienie człowieka, które każe mu z góry odrzucać to wszystko, czego nie może on dotknąć, zmierzyć i uczynić przedmiotem eksperymentów w laboratorium. G. K. Chesterton trafnie stwierdził: „Rozpowszechniła się szeroko po świecie tendencja skłaniająca ludzi do odrzucania tego, czego nie mogą zrozumieć”.

Strach pomyśleć, co by się działo, gdyby dzieci, mające ograniczone zdolności poznawcze, mogły decydować o wyrzucaniu poza margines życia społecznego tego wszystkiego, czego nie mogą pojąć lub co nie nawiązuje do ich dziecięcych apetytów…

My dorośli winniśmy uznać, że są też takie „rzeczy” pełne sensu, których nie możemy przeniknąć i ogarnąć. Taką rzeczą na poziomie materii są struktury mikrokosmosu i makrokosmosu; taką niepojętą rzeczą jest także początek Wszechświata czy początek życia na Ziemi.

Jest dużo rzeczy i spraw, które z upływem lat i wieków rozumiemy coraz lepiej, ale są też i takie („rzeczy”), które nas nieuchronnie przerastają. Owszem, pojmujemy je tylko o tyle, o ile zwracamy się do Boga Stwórcy.

 Ten zaś, który wszystko stwarza pod miarą i liczbą, pozwala nam nie tyle wszystko pojąć, co raczej wychować nas do całkowitego zaufania Jemu. Ktoś trafnie powiedział, że życie jest nie po, żeby wszystko pojąć, lecz żeby nauczyć się ufać Bogu! To może dlatego najbardziej rozpowszechniona ikona Zbawiciela nosi – z woli Jezusa – ten napis: Jezu, ufam Tobie. Tobie, Jezu, ponad wszystko wierzę. Tobie ponad wszystko ufam.

• Złóżmy dziś, odnówmy nasze akty miłości, wiary i ufności wobec Boga Ojca i Jego Syna, który stał się człowiekiem dla naszego zbawienia.
• Jezus na pewno nam pobłogosławi. Rozraduje się i nam pobłogosławi: Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli (J 20, 29).