Krzysztof OSUCH, SJ – Szukać i znajdować Boga we wszystkim

„Powiedz mi, co ty miłujesz, a ja ci powiem, kim ty jesteś. Jeśli ziemię miłujesz, ziemią jesteś; jeśli niebo miłujesz, niebem jesteś, a jeśli Boga miłujesz, Bogiem jesteś” (św. Augustyn).

Gdy faryzeusze dowiedzieli się, że Jezus zamknął usta saduceuszom, zebrali się razem, a jeden z nich, uczony w Prawie, zapytał , wystawiając Go na próbę: Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe? On mu odpowiedział: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy (Mt 22, 34-40).

I z 31 Niedzieli w roku B:

Jeden z uczonych w Piśmie zbliżył się do Jezusa i zapytał Go: „Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań?” Jezus odpowiedział: „Pierwsze jest: „Słuchaj, Izraelu, Pan, Bóg nasz, Pan jest jedyny. Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą”. Drugie jest to: „Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego”. Nie ma innego przykazania większego od tych”. Rzekł Mu uczony w Piśmie: „Bardzo dobrze, Nauczycielu, słusznieś powiedział, bo Jeden jest i nie ma innego prócz Niego. Miłować Go całym sercem, całym umysłem i całą mocą i miłować bliźniego jak siebie samego daleko więcej znaczy niż wszystkie całopalenia i ofiary”. Jezus widząc, że rozumnie odpowiedział, rzekł do niego: „Niedaleko jesteś od królestwa Bożego”. I już nikt więcej nie odważył się Go pytać (Mk 12,28b-34).

Najważniejszy drogowskaz

W dzisiejszej ewangelii (z Niedzieli 30 A) pada jedno ważne pytanie i jedna wielka odpowiedź. Pytanie zadają faryzeusze. Zadają je zresztą w złej intencji: żeby wystawić Jezusa na próbę! To znaczy, żeby Go „przeegzaminować” i sprawdzić, czy zna najlepszą tradycję Izraela. Pomińmy jednak tę niecną okoliczność… W końcu niejeden wierzący Żyd chciałby szczerze dowiedzieć się od kogoś tak wyjątkowego, jak Jezus, czym się ma w życiu kierować! Powód? Wyjątkowość Mistrza z Nazaretu, a także zbijający z tropu fakt, iż żydowscy rabini sformułowali wiele praw (choć to pewno „nic” wobec opasłych tomów dzisiejszego prawa cywilnego, karnego, unijnego); nakładano 248 nakazów i jeszcze więcej zakazów, aż 365! W sumie 613 przykazań pisanych, nie licząc ustnie przekazywanych. Trudno było wszystkie zapamiętać, a cóż dopiero wiernie je wypełnić!

• Faryzeusze skorzystali z nadarzającej się sposobności, żeby dowiedzieć się, jak się Jezus zapatruje na tę dość zawiłą kwestię. Być może sądzili, że Jezus się potknie; że zagubi się w gąszczu nałożonych zobowiązań… Ponadto, nie chcąc się skompromitować czy narazić, dyplomatycznie uchyli się przed odpowiedzią. Stało się jednak inaczej.

• Padła wielka i śmiała odpowiedź! Okazało się jeszcze raz, że to, co dla pytającego człowieka jest wielce skomplikowane, u Chrystusa znajduje olśniewające uproszczenie. Warto – gdy „życie” nam się komplikuje – pamiętać o tej Jezusowej mocy rozwiązywania trudnych ludzkich problemów i czynieniu zawiłych zagadnień prostymi.

Jedno jest pewne, że Jezus przemienił zastawioną pułapkę i osobistą próbę w wielkiej wagi Objawienie najważniejszego Prawa, którym powinien kierować się człowiek na ziemi! (Oczywiście, słowa Jezusa autorytatywnie potwierdziły najważniejsze życiowy drogowskaz, dany Izraelitom już w Starym Testamencie). Jezus zapytany:

Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe? – odpowiedział: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.

• Jest dla nas oczywiste, że ludzie szukają sensu. Są go złaknieni, choć nie zawsze tak to nazywają. Nikt, sam z siebie, nie sądzi, że „idzie znikąd donikąd”. Każdy chciałby wiedzieć skąd i dokąd podąża! Chcemy też upewnić się, że dobrze rozgrywamy swoje życie (a nie byle jak); że nie pomijamy czegoś najważniejszego. I że mijając codziennie wiele osób i rzeczy, nie pomijamy i i nie rozmijamy się z Kimś Najważniejszym! Byłaby to największa porażka. – Jeśli nieznajomość znaków drogowych może kierowcę drogo kosztować…, to co powiedzieć o nieznajomości czy nonszalanckim lekceważeniu tego Przykazania, o którym mówi dziś Jezus!

Praktycznie znaczy to, że co dzień – i to w każdym świadomym działaniu – winniśmy potwierdzać, że nasze wybory wypływają i kierują się ku Bogu jako naszemu największemu Dobru, najbardziej cennemu, cenionemu i miłowanemu! Jeśli takiego imperatywu (już lub jeszcze) nie odczuwamy i nie radujemy się Bogiem jako Najwyższym Dobrem, to powinno zapalać się nam „czerwone światełko” ostrzegawcze.

• Jeśli treść życia wewnętrznego (uczucia, myśli, pragnienia) i nasze codzienne wybory nie potwierdzają, że to naszego Stwórcę i Ojca cenimy i kochamy całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem, to powinniśmy się poważnie zaniepokoić i zastanowić, by uznać swój bardzo poważny błąd (grzech)!
• Powinniśmy się szczerze zasmucić i mocno żałować, gdy Bóg – Najwyższe Dobro i Piękno – przestaje nas fascynować i przyciągać, a Jego miejsce zajmują różne rzeczy, doznania, przemijające wartości…
• To naprawdę wielki błąd w sztuce życia prawdziwie ludzkiego, gdy mniemamy – otwarcie czy skrycie – że pełnia szczęścia jest (już i jedynie) w intensywnych relacjach z ludźmi, ze światem i wytworami ludzkiej kultury. Tak wielu zdaje się dzisiaj tak żyć i uważać.

Wszyscy bardzo potrzebujemy dopuścić do głosu ważne pytanie zadane przez faryzeuszy: Nauczycielu, które przykazanie w Prawie jest największe?

Na nasze szczęście – niezależnie od różnych zmieniających się okoliczności, trendów i wyrafinowanych (a coraz częściej już brutalnych) nacisków ze strony kreowanych „poprawności” – wciąż blisko nas jest Boski Nauczyciel i Jego niezmienne Prawo! Można je poznać i mądrze mu się poddać. Trzeba jednak zdobyć się na odrobinę cywilnej odwagi wobec zewnętrznych nacisków i manipulacji; należy też wykrzesać w sobie pokorę wobec Prawdy, która (tak pięknie i pociągająco) jaśnieje w głębi ludzkiej osoby, w stworzonym Kosmosie, a także w Historii Zbawienia (w Bożym Objawieniu)! Tchórząc, na pewno daleko nie zajdziemy! A ulegając pysze, z całą pewnością zejdziemy na manowce.

• Pełnia Prawdy jest w Jezusie Chrystusie – w Jego Wcieleniu, Życiu, Nauczaniu, zbawczej Śmierci i Zmartwychwstaniu! A także w jasno sformułowanym drogowskazie i prawidle sensownego życia: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego.

Święci to potwierdzają

Kolejny raz radujemy się Uroczystością Wszystkich Świętych. Jedno z pierwszych skojarzeń jest być może takie. Oto mijają wieki, a Oni wciąż obecni są w pamięci Kościoła – i ci z pierwszych wieków, i z epoki Średniowiecza, i z paru ostatnich wieków, z przedwczoraj i wczoraj… Cóż Oni takiego (u)czynili, że my ich szczerze czcimy, wiernie wspominamy, nierzadko prosimy ich o wstawiennictwo u Boga; na nich się wzorujemy?

Zapewne, niektórzy z nich wyróżnili się (aż) męczeństwem czy wielu wybitnymi (heroicznymi) cnotami, a także licznymi darami, oddanymi na usługi kościelnej wspólnoty, ubogich bliźnich… To wszystko jest prawdą. Jednak parę wielkości jest im wspólnych, a są one dokładnie zbieżne z treścią dzisiejszej ewangelii.

1. Wszyscy Święci nieustannie starali się, by BÓG był nie (jedynie) słownym „ozdobnikiem” ich życia, lecz żeby był naprawdę, i to co dzień od nowa, szukany – z pasją poznawany – i miłowany ze wszystkich sił – a także naśladowany w miłowaniu i pokornej, konkretnej służbie…

2. Inny aspekt ich więzi z Bogiem, to ich żywa wiara w Niego: ufne oparcie się na Jego Wszechmocy i Dobroci ! Wsparcie się na Bogu, i to niejako całym ciężarem swego bytu, zarazem wspaniałego i biednego – a więc codziennego życia, kreślącego krzywą linię wzlotów, słabości i upadków… oraz zwycięskich powstań…

3. I na pewno jeszcze to. Wraz z Jezusem, patrząc Jego oczami, Święci i Błogosławieni rozpoznawali i widzieli w każdym człowieku właśnie Jezusa Chrystusa (por. Mt 25,31-46). Widząc Jezusa w każdym człowieku, nie mogli go (Go) nie miłować, cenić, służyć mu i przebaczać…

Jezus Chrystus i Święci robią nam dziś „niezły” rachunek sumienia, to znaczy zapraszają nas do pogłębionego – odformalizowanego – badania siebie, naszych serc, postaw, sposobów rozeznawania i podejmowania decyzji…

• Mamy się ze sobą „rachować” i badać siebie, tak naprawdę i w pewnym sensie jedynie, w blasku MIŁOŚCI! Tej Miłości, którą – nigdy o tym nie wolno zapomnieć – jako pierwszy zaofiarowuje nam Bóg, Boskie Osoby.
• I tej Miłości, która zstępując z góry (por. Rz 5,5), zwraca całe nasze jestestwo (umysł, serce, uczucia, siły, talenty) ku Bogu, ku bliźnim.
• I oczywiście, także ku nam samym jako że i my też – każda i każdy, na ziemi czy w łonie matki – jesteśmy wymarzonym arcydziełem Boskiej Miłości Ojca, Syna i Ducha Świętego.

A w nawiązaniu do ostatniego zdania chciałbym napomknąć o (choćby tylko) tytule mojej nowej książki: „Drogocenni w oczach BOGA. Wszystko jest grą miłości”. We Wstępie „tłumaczę się” – jak najbardziej biblijnie – z takiego tytułu… Pozostawiając na boku nieco … autoreklamy, chcę skorzystać ze sposobności, by ubogacić to rozważanie (a poniekąd i moją książkę) takim oto cytatem, niedawno odkrytym:

„Poza wszelkim cierpieniem i lękiem rozpościera się najważniejszy składnik autorefleksji: drogocenność mojej własnej egzystencji. Moje serce czuje, że moje życie jest wyjątkowe, bez precedensu, bezcenne, a ja opieram się myśli, że można zatracić poczucie jego ostatecznego znaczenia” (A.J. Heschel).

Częstochowa, 25.10.2014 AMDG et BVMH o. Krzysztof Osuch SJ

 http://katalog.wydawnictwowam.pl/?Page=opis&Id=71339 

Poniżej czytanie I, Psalm i czytanie II

(Wj 22, 20-26)
Nie będziesz gnębił i nie będziesz uciskał cudzoziemców, bo wy sami byliście cudzoziemcami w ziemi egipskiej. Nie będziesz krzywdził żadnej wdowy i sieroty. Jeślibyś ich skrzywdził i będą Mi się skarżyli, usłyszę ich skargę, zapali się gniew mój, i wygubię was mieczem i żony wasze będą wdowami, a dzieci wasze sierotami. Jeśli pożyczysz pieniądze ubogiemu z mojego ludu, żyjącemu obok ciebie, to nie będziesz postępował wobec niego jak lichwiarz i nie karzesz mu płacić odsetek. Jeśli weźmiesz w zastaw płaszcz twego bliźniego, winieneś mu go oddać przed zachodem słońca, bo jest to jedyna jego szata i jedyne okrycie jego ciała podczas snu. I jeśliby się on żalił przede Mną, usłyszę go, bo jestem litościwy. Nie będziesz bluźnił Bogu i nie będziesz złorzeczył temu, który rządzi twoim ludem. Nie będziesz się ociągał z ofiarą z obfitości zbiorów i soku wyciskanego w tłoczni. I oddasz Mi twego pierworodnego syna. To samo uczynisz z pierworodnym z bydła i trzody. Przez siedem dni będzie przy matce swojej, a dnia ósmego oddasz je Mnie.

(Ps 18(17), 2-3a. 36c-4. 47 i 51ab)
Refren: Miłuję Ciebie, Panie, mocy moja

Miłuję Cię, Panie,
Panie, mocy moja,
Panie, opoko moja i twierdzo,
mój wybawicielu.

Boże, skało moja, na którą się chronię,
tarczo moja, mocy zbawienia mego i moja obrono.
Wzywam Pana, godnego chwały,
i wyzwolony będę od moich nieprzyjaciół.

Niech żyje Pan, niech będzie błogosławiona moja Opoka.
Niech będzie wywyższony mój Bóg i Zbawca.
Ty dajesz wielkie zwycięstwo królowi
i okazujesz łaskę Twemu pomazańcowi.

(1 Tes 1, 5c-10)
Wiecie, jacy byliśmy dla was, przebywając wśród was. A wy, przyjmując słowo pośród wielkiego ucisku, z radością Ducha Świętego, staliście się naśladowcami naszymi i Pana, by okazać się w ten sposób wzorem dla wszystkich wierzących w Macedonii i Achai. Dzięki wam nauka Pańska stała się głośna nie tylko w Macedonii i Achai, ale wasza wiara w Boga wszędzie dała się poznać, tak że nawet nie trzeba nam o tym mówić. Albowiem oni sami opowiadają o nas, jakiego to przyjęcia doznaliśmy od was i jak nawróciliście się od bożków do Boga, by służyć Bogu żywemu i prawdziwemu i oczekiwać z niebios Jego Syna, którego wzbudził z martwych, Jezusa, naszego wybawcę od nadchodzącego gniewu.

(J 14, 23)
Jeśli mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go i do niego przyjdziemy.