Krzysztof OSUCH, SJ – Szukać i znajdować Boga we wszystkim

„Coś” ważnego powinno zaświtać…

Wszyscy doświadczyliśmy już trochę krzyży, może było ich nawet dużo i to w bolesnym wydaniu. Jedne dźwigaliśmy my sami, inne spoczęły na ramionach naszych bliskich czy znajomych i wielu osób na ziemi. Łatwo ten „wątek” osobiście rozwinąć… Warto to uczynić, by w punkcie wyjścia mieć żywe odczucie, że mówimy o czymś dojmująco ważnym.

1. Najpierw jednak sięgnijmy po „detektor”, który wskaże błędne przekonanie (zwykle jest ich w nas nie tak mało), że oto ja, człowiek, jestem lepszy i mądrzejszy od samego Boga! Czy nie jest tak, że w obliczu ogromu cierpienia w świecie, myślimy sobie czasem: Gdybym tak mógł doradzić Panu Bogu w paru ważnych kwestiach, zwłaszcza w temacie skutecznego wyeliminowania… Krzyża – zarówno tego dźwiganego przez Jezusa jak i przez każdego człowieka! Oczywiście, u podstaw takiej „szczerej” i zda się szlachetnej chęci leży nasze (ciche bądź głośno manifestowane) przekonanie, że (przynajmniej) w tym jednym temacie okazalibyśmy się lepsi i mądrzejsi (niż Bóg)! A może ON – mając do dyspozycji swą Boską Wszechmoc i też nieskończoną Miłość – jednak zechciałby skorzystać z naszej dobrej rady, wywiedzionej ze zda się naszej większej… dobroci i wrażliwości?

Można wyobrazić sobie jeszcze inną sytuację (choć ona nigdy się nie zdarzy), że oto Przedwieczny Bóg Ojciec czyni nas (mnie) uczestnikiem narady na temat losu Wcielonego Syna Bożego na ziemi (ale i losu miliardów ludzkich istnień). Wzmocnijmy wydźwięk tego wyobrażonego doproszenia nas (mnie) do Boskiej narady i pomyślmy, że Bóg chce jeszcze raz, być może pragnąc nanieść poprawki, zaplanować bieg historii w lepszym wydaniu… I oto pyta mnie (ciebie) o radę! Czy skorzystałbym z takiej sposobności, by udzielić… Stwórcy paru dobrych rad, dzięki którym bieg historii przybrałby inny, lepszy kształt? – to znaczy bez tego ogromu zła moralnego i fizycznego! A może raczej (w jakimś akcie pokory i poczucia własnych granic) przyłożyłbym palec do ust, pozostawiając te trudne kwestie jednak w gestii Boga Ojca, o którym wiem, że jest doskonale Dobry i Wszechmocny! Tak w końcu zrobił Hiob mówiąc: „Jam mały, cóż Ci odpowiem? – Rękę przyłożę do ust” (Hi 40,4).

2. A teraz stańmy wobec faktycznego Krzyża Jezusa Chrystusa (nie zapominając o naszych krzyżach, cierpieniach). Krzyż Jezusa jest faktem! Wydarzył się niebywale realistycznie. Jego Krzyż mocno wbity w naszą ziemię stoi niewzruszenie jako niezmienny punkt odniesienia, gdy tymczasem wszystko inne obraca się wokół Niego. Krzyż, a dokładniej Jezus Chrystus na nim, staje naprzeciwko każdego pokolenia i każdej ludzkiej osoby. Ukrzyżowany Pan prowokuje do zadawania pytań i do myślenia! Być może niektórym z nas – z różnych powodów – wyda się on jakąś, o zgrozo, zbanalizowaną oczywistością (w krajobrazie wnętrz i kultury). Inni wciąż się nim gorszą (czyli potykają się o niego), a jeszcze innym wciąż wydaje się on głupstwem. Za św. Pawłem mam na myśli religijnych Żydów z ich jasną koncepcją Boga (wykluczającą taki los Mesjasza), jak i Greków, którym filozofia kazała uznać kogoś ukrzyżowanego za głupstwo!

Tymczasem Kościół katolicki na niemal dwa tygodnie od V Niedzieli W. Postu zwykł Krzyż zakrywać! Po co? Zapewne po to, żebyśmy mogli w Wielki Piątek (i dni następne) odkrywać olśniewającą wymowę tego, że Przedwieczny Syn Ojca Wszechmocnego (i najdoskonalej Dobrego) zechciał ku pełni Życia (i naszego zbawienia) kroczyć z krzyżem na Golgotę, by tam oddać swego ducha Ojcu. 

3. Zapewne wszyscy odczuwamy wielką trudność w dotarciu do sedna wymowy Jezusowej śmierci na Krzyżu. I to nawet jeśli już dobrze wiemy, że ten bardzo bolesny „epizod” w życiu Zbawiciela zakończył się tryumfem Zmartwychwstania i otoczeniem Go na zawsze Chwałą Ojca, uwielbieniem. Jak i gdzie mamy szukać pomocy w obliczu tak zasadniczej trudności? Trudności w pojęciu umysłem i sercem tego, że „zbawienie przyszło przez Krzyż”. I że tak zechciał Bóg wyrazić nadmiar swej Miłości do nas. 

Odpowiedź dociera do nas stopniowo, gdy coraz bardziej poznajemy Jezusa Chrystusa. Cała chrześcijańska kultura i duchowość (Pismo Święte, żywe przepowiadanie, teologia, wielkie dzieła sztuki, różne książki religijne) pomaga nam zagłębić się w Tajemnicę Jezusa i naszego zbawienia przez Krzyż (całe uniżenie i wyniszczenie Syna Bożego). Kiedyś sięgnąłem do Słownika Teologii Biblijnej* (stron 1163). Setki biblijnych haseł opracowało ponad 70 autorów, biblistów. Jedno z haseł dotyczy Krzyża. Przybliżenie tej tajemniczej rzeczywistości – jawiącej się jako… głupstwo lub zgorszenie – zajęło autorowi (tylko) trzy strony (bitego) tekstu. Ale ma on strukturę dość złożoną: dwa punkty rzymskie (I, II) i siedem szczegółowych tematów; to nie koniec, tekst upstrzony jest ok. 48 gwiazdkami, które odsyłają do innych ważnych haseł. Na końcu są jeszcze dodatkowe odsyłacze (23). W sumie trzeba by przeczytać ponad 70 innych haseł (ile to znowu stron!), by rozświetlić sobie tajemnicę Krzyża – zbawczego Krzyża Jezusa Chrystusa.  

4. To wszystko powiedziawszy, jesteśmy jeszcze dość daleko od zgłębienia zdumiewającej Miłości Pana Ukrzyżowanego. Ale warto – niejako od strony metodycznej – uświadomić sobie, że do poznania Pana Jezusa i do przeżycia Jego zbawiającej nas Miłości trzeba „wydreptywać” sobie ścieżki i ścieżyny. I że warto wydreptywać sobie osobistą drożynę do adoracji Pana na Krzyżu. Inaczej mówiąc, potrzebne jest tu osobiste zaangażowanie i trud. Nikt nie da nam zbawiającej nas wiary ot tak na tacy. Dużo mniej poważne rzeczy wymagają niemałego zaangażowania i trudu, a ta Najważniejsza – choć skądinąd najzupełniej gratis data (darmo dana) – miałaby nic nie kosztować (naszego poznawczego otwarcia, trudu, pamięci i rozpamiętywania)!

Duch Święty, będący duszą naszych dusz i ożywiający wszelką aktywność w Kościele, też na pewno zachęca nas, by iść ku Źródłu (jakim jest Krzyż Pana) – choćby i pod prąd wielu przeciwności, oporów, niedowierzań… A docierając do niego, i to po wielekroć, trzeba mieć dość pokory, by uklęknąć, pochylić się nisko i zaczerpnąć parę łyków źródlanej wody zbawczej Łaski… Tak, woda! Ale i… ogień. Krążąc myślami i przypatrując się drzewu Krzyża możemy poczuć żar Miłości, która wypływa obficie z przebitego Serca Jezusa…

*Może ktoś zechce sięgnąć do w/w Słownika: Słownik Teologii Biblijnej. Dzieło zbiorowe. Redaktor naczelny Xavier Leon-Dufour SJ, tł. i oprac. bp Kazimierz Romaniuk, Pallottinum, Poznań – Warszawa 1985.

  Częstochowa, czwartek, 17 marca 2016 i 3 kwietnia 2021     AMDG et BVMH   o. Krzysztof Osuch SJ

Cenny aneks

Rozważanie znalezione kiedyś w sieci mierzy się z pytaniem, które zadajemy Bogu także w związku z cierpieniem, krzyżem. Oto jak autor rozważania, przytaczając znakomity tok myśli Tadeusza Żychiewicza, temperuje nasze (nieco bezczelne) zapędy!

„Jakim prawem to czynisz?” pytali Jezusa arcykapłani i starsi ludu.

„Podobne pytanie zadaje dzisiaj wielu ludzi – w szkole na katechezach, w rozmowach między sobą i z Bogiem, na forach internetowych. Zwłaszcza wówczas, kiedy Bóg wymyka się ludzkiemu pojmowaniu świata i porządku rzeczy, gdy wymyka się ludzkiemu rozumowi, pragnieniom, oczekiwaniom… Zwłaszcza wówczas, gdy spotykamy się z cierpieniem fizycznym, duchowym, śmiercią, zawaleniem się planów życiowych, utratą pracy… Wtedy przychodzi ta straszna pokusa, by wołać do Boga – jakie masz prawo, by tak kierować moim życiem, czemu i za co właśnie to spotyka mnie lub moich bliskich? W takich chwilach warto, jak myślę, przypomnieć sobie poniższy fragment książki Tadeusza Żychiewicza, Stare Przymierze:

Oto po odwiedzinach kolejnych przyjaciół oskarżających Hioba i szukających w nim winy – rozmowa z Bogiem. I wydawać by się mogło, że teraz już wszystko będzie jasne, że Bóg powie: „Hiobie, sługo wierny, niezasłużone cierpienie i cały niezmierzony ocean krzywd potrzebne są bo…”. Nic takiego jednak Bóg nie czyni. Przede wszystkim ukazuje Hiobowi obiektywną miarę rzeczy. Mówi mu: Hiobie, jeśli dotknie człowieka wielkie nieszczęście i wielkie cierpienie – cały człowiek staje się bólem i cierpieniem. Wydaje mu się, że cały wszechświat wypełniło cierpienie i nie ma już nic poza nim.

Lecz spójrz – wszechświat jest bez granic. Popatrz – ziemia jest tylko pyłem we wszechświecie, a człowiek na ziemi mniejszy od pyłu. Hiobie istnieje wiele ogromnych spraw poza twoim cierpieniem. Nie potrafisz o nich myśleć, ponieważ boli cię życie. Lecz one nic nie wiedzą o twoim cierpieniu, a są ogromne. Hiobie poznaj swoją miarę, gdyż i to stanowi mądrość. To jest prawda. Prawda twarda i niemiłosierna, lecz na pewno pożyteczna, gdyż rozbijająca skorupę egotycznego cierpienia wołającego ciągle: ja, ja, ja, we mnie, dla mnie przy mnie, obok mnie, beze mnie. I mówi dalej Bóg do Hioba: Mówiłeś o śmierci, jak wszyscy ogarnięci cierpieniem i byłeś smutny. Popatrz drzewa gotujące się na śmierć, stroją się w złoto i purpurę jak królowie na gody. I chociaż jest rzeczywistością wielki smutek umierania, może nie jest próżne ani głupie tamto złoto i czerwień? A chociaż cały jesteś cierpieniem, może w ciemności twego porzucenia wyrasta coś pięknego, o czym wiedzieć nie możesz? Czemużby nie? Przecież kryształy rosną w ciemności, przygniecione ciężarem gór. Lecz nie tylko w ciemności. Także w milczeniu. A ty swój krzyk podnosisz do gwiazd. Popatrz: nawet człowiek powstał z błota, a może być taki piękny. Dlaczego podejrzewasz, że twój ból jest rzeczą ostatnią? Jeśli nie możesz inaczej – krzycz. Kiedy zaś ucichniesz, zrozumiesz bodaj to jedno: nikt nie rozerwie ładu gwiazdozbiorów, ani też nie sprawi, by ukośny promień nie zbudził tęczy w kropli wody. Nikt. Przeto stanie się do końca, co zamierzyłem. Hiobie, jest jakiś ład we wszechświecie. I w twoim cierpieniu też. A Hiob uwierzył.

„A Hiob uwierzył” … Czy my, chrześcijanie, bogatsi od Hioba o znajomość Chrystusa i tego, czego dokonał, też potrafimy tak uwierzyć, albo lepiej – zawierzyć Bogu?”