Krzysztof OSUCH, SJ – Szukać i znajdować Boga we wszystkim

„Miłość mi wszystko wyjaśniła,
Miłość wszystko rozwiązała –
Dlatego uwielbiam tę Miłość,
Gdziekolwiek by przebywała”

– Karol Wojtyła

Umiłowani, miłujmy się wzajemnie, ponieważ miłość jest z Boga, a każdy, kto miłuje, narodził się z Boga i zna Boga. Kto nie miłuje, nie zna Boga, bo Bóg jest miłością. W tym objawiła się miłość Boga ku nam, że zesłał Syna swego Jednorodzonego na świat, abyśmy życie mieli dzięki Niemu. W tym przejawia się miłość, że nie my umiłowaliśmy Boga, ale że On sam nas umiłował i posłał Syna swojego jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy(1 J 4,7-10)

Miłość mi wszystko wyjaśniła?

„Umiłowani, miłujmy się wzajemnie” – tak się zaczyna powyższe czytanie.
Św. Jan kolejny raz nalega, by wzajemnymi odniesieniami wierzących w Chrystusa zawsze rządziła miłość. Nie jest to jedynie jedna z wielu mądrych rad czy moralizujących zachęt. Ewangelista Jan wie na pewno, że Miłość Boga zstępująca w nasz ludzki świat jest najważniejsza i że winniśmy wybrać ją w imię rozumu i serca. A powód tego jest ten: Bóg jest Miłością. Bóg jest wspólnotą Trzech miłujących się Osób. My stworzeni – na Boży obraz i podobieństwo – jesteśmy z miłości i dla miłowania. My też mamy być wspólnotą miłujących się osób.
Miłość Boskich Osób jest (winna być) u źródła nie tylko naszej wzajemnej miłości, ale także wielu innych dóbr – takich jak wewnętrzny pokój, uskrzydlająca nadzieja i upragniona radość oraz poczucie sensu życia.
Karol Wojtyła pięknie kiedyś napisał w znanym wierszu:

Miłość mi wszystko wyjaśniła,
Miłość wszystko rozwiązała –
Dlatego uwielbiam tę Miłość,
Gdziekolwiek by przebywała.

• Czy nam „Miłość wszystko wyjaśniła” i natchnęła nas pogodą, radością i nadzieją?
• Czy ludzie, z którymi żyjemy na co dzień, mówią nam, że Miłość im wszystko rozwiązała?

Zagrażająca rozpacz

Henry David Thoreau, XIX wieczny amerykański eseista i filozof, wypowiedział prowokujące zdanie: „Większość ludzi żyje w cichej rozpaczy”. – Czy to prawda? Być może od razu zaprzeczymy i powiemy, że my (tu obecni) na szczęście należymy do mniejszości, której obca jest rozpacz, zwątpienie, ból i smutek. Być może tak jest naprawdę, jeśli naprawdę żyjemy w żywej więzi z naszym Panem i Zbawicielem. Ale nie zawsze tak było. I wciąż różnie z tym bywa i będzie. Zwłaszcza gdy uważniej słuchamy Boga i uważniej przyglądamy się naszemu życiu.

Nasz optymizm – załóżmy, że już jest on ugruntowany w Bogu – czasem bywa mocno próbowany. Wszystkich nas, wcześniej czy później, „dopada” świadomość radykalnego ubóstwa, choćby pod postacią przemijania. Każdemu zajrzy w oczy to, co filozofia nazywa bolesnym doświadczeniem istnienia przygodnego. Praktycznie znaczy to, że jeszcze nie tak dawno nie było nas i mogło nas w ogóle nie być. A jeśli tu jesteśmy, to na krótko. Wnet znów nas nie będzie wśród żywych i chodzących po Ziemi!

• Wszyscy doświadczamy kruchości życia. Otrzymawszy dar życia, czujemy w sobie z jednej strony wielkie pragnienia, by żyć bez zagrożeń, bezpiecznie; marzą nam się – i to w doskonałym wydaniu – takie dobra jak mądrość, wiedza, miłość, pokój, radość, wzajemne zaufanie itd. Jednak z drugiej strony realne życie funduje nam tyle niepokojów i rozczarowań, złości i przemocy, niechęci a nawet nienawiści. Czujemy się też nieraz prawie że siłą wtrącani w wielką niepewność, we wszelki relatywizm: poznawczy i etyczny. Kwestionowany i atakowany jest nawet sam Bóg: Jego Dobroć i Jego Wielki Plan Zbawienia. Podejrzenia i zakwestionowania rzucane są od niechcenia i jakby mimochodem.
• Widać gołym okiem, a jeszcze bardziej widać to dzięki światłu Słowa Bożego, że ktoś mocny i złośliwy bardzo chce nam szkodzić; mocno nad tym pracuje, by nas osamotnić, wyizolować, oderwać od Boga jako Źródła i Celu.
  Toczy się o to nieustanna i tytaniczna walka duchowa (duchów), choć często rozgrywa się ona jakby pod osłoną dymnych zasłon czy „syrenich śpiewów”**, a także przy zastosowaniu różnego typu znieczulaczy (chemicznych i innych).
• Udział w życiu (w człowieczeństwie), którego doświadczamy jako trudnego i poddanego różnego rodzaju manipulacjom – może wywoływać w nas poczucie nie tylko zagubienia, ale i skrzywdzenia. Takie życie rzeczywiście boli i wywołuje właśnie „cichą rozpacz”, do której (na ogół) nie wypada się przyznawać. Lepiej jest udawać, że wszystko idzie dobrze i w ogóle jest świetnie.

Nie da się zrozumieć człowieka bez Boga – Miłości

Jeśli nie chcemy zbyt długo błądzić we mgle i (cicho bądź głośno) rozpaczać, to winniśmy zgodzić się na wpisany w nas imperatyw, by mianowicie w imię wrodzonej nam miłości do siebie samych intensywnie szukać Tego, który stanowi o naszej tożsamości. Filozofowie pytający o ludzką tożsamość mówią pięknie i mądrze, że „w definicję człowieka wpisany jest Bóg”. Znaczy to, że nie da się człowieka zdefiniować, opisać, określić, jeśli nie odkryjemy i nie uznamy tego, że stworzył nas i stwarza Ten, Który Jest i powołuje nas do udziału w Jego Życiu i w Jego wiecznym szczęściu. 

Pewnego razu doktoranci Martina Heideggera zastanawiali się w czasie seminarium nad zagrożeniami minionego wieku, w którym ludzie zostali przywaleni okropnością dwóch bezbożnych totalitaryzmów. Profesor przysłuchiwał się milcząco ich analizom i wskazywanym środkom zaradczym. Na końcu zabrał głos i powiedział krótko: Panowie, „tylko Bóg może nas uratować”. Dokładnie, tak jest naprawdę. Chrześcijaństwo to właśnie głosi z pokolenia na pokolenie.

• W imię wielowiekowego Bożego Objawienia, a zwłaszcza w imię Jezusa Chrystusa głosimy, że człowiek zostawiony sam sobie i sam na sam z „zabójcą i kłamcą” (por. J  8, 44) – jest śmiertelnie zagrożony i przegrywa. Ale wolą Boga jest zwycięstwo człowieka. Jego wola, miłosna i wszechmocna, jest skuteczna. Byle tylko człowiek zechciał przyjąć ocalenie. Wystarczy zaufać i uwierzyć Bogu, który objawia swą Boską Miłość.

Podane na tacy

To, co jest sercem Ewangelii można wypowiadać i ogłaszać na wiele sposobów.
Św. Jan czyni to tak na przykład: „Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec: zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi: i rzeczywiście nimi jesteśmy” (1 J 3,2). A dziś słyszeliśmy te słowa: „W tym objawiła się miłość Boga ku nam, że zesłał Syna swego Jednorodzonego na świat, abyśmy życie mieli dzięki Niemu. W tym przejawia się miłość, że nie my umiłowaliśmy Boga, ale że On sam nas umiłował i posłał Syna swojego jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy” (1 J 4,7-10).

• Św. Jan chce nam powiedzieć, że Bóg angażuje się w trudne ludzkie dzieje wystarczająco i aż nadto. Bóg czyni wszystko, by przywrócić nam jasność co do naszej wysokiej godności; i by dać nam pewność, że zbawcze działanie Boga jest skuteczne. Nasza godność dzieci Bożych jaśnieje (bardziej niż Słońce) w Synu Bożym, który stał się naszym Bratem. Nasza pewność zbawienia jest w tym, że Syn Boga Ojca został posłany „jako ofiara przebłagalna za nasze grzechy”.
  – Jak dobitniej można powiedzieć, że nasza godność jest wspaniała i niekwestionowalna?
  – Jak bardziej przekonująco ma Bóg nas zapewnić, że niszcząca nas siła grzechów została pokonana, a my cudownie i cudnie usprawiedliwieni?

Alternatywa

Bóg uprzedza nas zawsze i pod każdym względem. On Stwarza. On pierwszy umiłował.
Można powiedzieć, że „w grze miłości” (św. o. Pio), rozgrywanej między Stwórcą i stworzeniami, „piłka” zawsze jest po naszej stronie. Bóg wciąż czeka, kiedy zrobimy pełny (coraz pełniejszy) „użytek” z Jego darów – z Jego Syna, z Jego ofiary, z Jego pouczeń, z Jego obietnic, z Jego Miłości…

• Bóg cierpliwie i pokornie przynagla do wybrania Jego Miłości i życia. Odsłania też, co jest alternatywą dla Jego Miłości i Mądrości (Pwp 30,15-20). Jeśli nie wybierzemy życia, które jest w Miłości Boga, to skażemy siebie na naprzemienne pysznienie się i poniżanie siebie! Jeśli nie wkorzenimy się i nie ugruntujemy się w Miłości Boga Ojca (por. Ef 3,17), to coraz większa pycha naprzemiennie z poniżaniem siebie – staną się naszym marnym losem i wyniszczającym żywiołem!
• Jeśli człowiek świadomie „celebruje” niedowierzanie Miłości Boga, to skazuje siebie na cierpienie. Wzgardzenie Miłością Boga wywołuje chorobę ducha, która na tym polega, że człowiek właśnie naprzemiennie siebie wywyższa lub/i sobą pogardza. Wahadło samowywyższania i samoponiżania wychyla się coraz mocniej! Efektem tego bezsensownego zachowania są zwykle różne fatalne stany, takie jak zwątpienie, depresje, poczucie wyczerpania i poczucie jakiegoś zasadniczego niespełnienia…

Działanie

Skoro Bóg, będący Miłością, stworzył nas jako skierowanych ku Niemu w Miłości, to nie powinniśmy naiwnie mniemać, że spełnimy się poza Bogiem. Swoistą karą za rozmijanie się z Miłością Boga jest ból ducha i trawiący nas niepokój! Doskonale pojął to św. Augustyn i wyraził w tych słowach: Stworzyłeś nas, Boże, jako ku Tobie skierowanych i niespokojne jest serce człowieka, dopóki nie spocznie w Tobie, o Panie.

• To dobrze, jeśli na rekolekcje ignacjańskie przyprowadzają nas (także) trudne przeżycia: cierpienia, rozczarowania, niepokoje, zagubienie, zniechęcenia czy nawet „cicha rozpacz”. Bóg ma w tej sytuacji większą szansę dotrzeć do nas (być usłyszanym) i zaofiarować nam Siebie – swą Boską Miłość i swoją wielką „narrację” na nasz temat, swój Plan Zbawienia. Jest w nim miejsce dla każdej osoby. Dla nas wszystkich też.

Częstochowa, 8 stycznia 2009  AMDG et BVMH                                                                                  Krzysztof Osuch SJ

Przypis

** syreni śpiew– to czarujący, urzekający, kusicielski, uwodzicielski śpiew wykonywany przez zwierzęta morskie, zwane syrenami. Bardzo często ulegali im marynarze i wodni podróżnicy, którzy poddawali się całkowicie władaniu pięknych pół- ryb i pół- kobiet. W mitologii śpiew znany już od czasów Odyseusza, którego losy opisane są w „Odysei” Homera, po wojnie trojańskiej wracał przez 10 lat do Itaki. ZA